Debian Tarihçe sayfasının kaynağını görüntüle

'''Debian''', '''Debian Projesi''' kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; [[GNU/Linux|GNU/Linux]], [[GNU/Hurd|GNU/Hurd]] gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır.  En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian aynı zamanda; [[Mepis|Mepis]], [[Ubuntu|Ubuntu - *buntu ]], [[Knoppix|Knoppix]], [[Linspire|Linspire-Freespire]] ve [[Parsix|Parsix]] gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve [Google] başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir.  Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte [[İ386| i386]], [[AMD64|AMD64]], PowerPC, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, [[IA-64|IA-64]] gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir.
[[Resim:gnome.jpg|right|210px|thumb|Debian 4.0'ın ekran görüntüsü]]  Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanısıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir [http://www.debian.org/social_contract.tr.html Debian Sosyal Sözleşmesi]'nin bulunmasıdır. 

1993 yılında Purdue Universitesi'nde bir öğrenci olan '''Debian''''in kurucusu Ian Murdock ; "[[Debian Manifesto]]" isimli yazısında '''Debian''''ın misyon ve felsefesini anlatmıştır. Bu doğrultuda '''Debian''' İnternet üzerindeki ilk demokratik topluluklardan birini temsil etmektedir. 1996 yılında Ian Murdock'in yeri Bruce Perens'e geçerken; Ian Murdock halen '''Debian''' içerisinde görevlerine devam etmektedir.

"Debian" adı, Ian Murdock'ın sevgilisi Debra'nın Deb'i ve Ian'ın ismi yanyana getirilerek oluşturulmuştur.

'''Debian''''da, kendine özgü bir paket uygulamalar biçemi olan '.deb' kullanılmaktadır.  Paket yönetimi için alt seviyede [[DPKG Paket Yönetimi|dpkg]] ve buna eşlik eden bir dizi araçla birlikte, daha üst seviyede [http://www.debian.org/doc/manuals/apt-howto/ch-apt-get.tr.html APT] denilen gelişkin bir paket yönetim sistemi de mevcuttur. İstenilen bir paketin, bağımlı olduğu diğer paketlerle birlikte İnternet veya CD-ROM gibi ortamlar üzerindeki paket arşivlerinden otomatik olarak kurulumuna imkan veren APT sistemini, <code>apt-get</code> adında basit bir komut satırı istemcisiyle veya ncurses tabanlı bir metin arayüzü sunan <code>dselect</code>, <code>aptitude</code> veya GTK tabanlı bir grafik kullanıcı arayüzü sunan [[Synaptic Paket Yöneticisi|Synaptic]] gibi uygulamalarla kullanmak mümkündür. Debian'ın, 15000'in üzerinde derlenmiş paket içeren zengin paket depoları sayesinde, belirli bir uygulamayı kurmak veya kurulan bir paketi yeni sürüme yükseltmek çok kolaydır.  İnternet üzerindeki paket depoları dünyanın çeşitli konumlarında yansılanmaktadır. <code>apt-spy</code>, <code>netselect-apt</code> gibi araçlarla bulunduğunuz konuma en yakın depoyu seçmek ve bu suretle sistemi ağ üzerinden sürekli güncel durumda tutmak mümkün olmaktadır.


== Kurulum ==
'''Debian''' 4.0 etch sürümü ile kurulumuna grafiksel arayüzü eklemiştir. Yazı ve grafik ortamında basit kurulum seçeneğinin yanında gelişmiş kurulum seçenekleri mevcuttur. Debian cd'sini (veya dvd) ilk boot ettiğinizde doğrudan "enter" tuşuna basarsanız yazı ortamında basit kurulum seçeneği ile başlarsınız, eğer f1 tuşuna basıp f3 ile diğer yükleme seçeneklerini görmek isterseniz size yukarıda bahsettiğim 4 seçeneği sunacaktır; install, installgui, expert, expertgui. İstediğiniz kurulum çeşidini yazıp Enter tuşuna basmanız kuruluma başlamanız için yeterlidir. Linux'a yeni başlayan veya Linux'ta fazla tecrübesi olmayan kullanıcıların kurulumlarını install veya installgui seçeneği ile yapması önerilir. Kurulum süresi yüklediğiniz paketlere ve bilgisayarınızın hızına bağlı olarak değişecektir. Yaklaşık 20-30 dakikalık bir kurulumdan sonra istediğiniz bütün özelliklere sahip Debian'ı kullanabilirsiniz.

'''Debian''''ı edinmek için http://www.debian.com/distrib/ adresinden faydalanabilirsiniz.

==Sürümler==
'''Debian''''ın şu ana kadarki sürüm isimleri Toy Story (Oyuncak Hikayesi) filmindeki karakterlerden alınmadır. Debian 3 değişik şekilde bulunabilir: Kararsız, Deneme, Kararlı 
===Kararsız===
Bu sürümün adı '''sid''''tir. Bu sürüm, yeni geliştirilen ya da güncellenmiş paketlerin deneme sürümünden önce ilk konulduğu sürümdür. Dolayısıyla en güncel sürümdür ama kararsız oluşundan dolayı çalışma garantisi yoktur. Daha çok debian geliştiricileri tarafından kullanılır. Büyük bir hatası olmayan paketler buradan deneme sürümüne aktarılırlar. 

Kararsız sürüm olduğu için adı Oyuncak Hikayesi filmin kötü karakteri olan Sid olarak seçilmiştir.:)

===Deneme===
Geliştirilmesi test aşamasında devam eden sürümdür. Tam anlamıyla kararlı değildir. Kararsız sürümden paketler bu sürüme aktarılıp burada denemeye bırakılırlar. Deneme aşaması birkaç yıl devam eder ve sonunda yeni kararlı sürüm olarak ilan edilir. Debian'ının güncel olmasını isteyen kullanıcılar bu sürümü tercih etmektedirler. Paketlerde günlük yenilemeler olmaktadır ve kullanıcılar her an işletim sistemlerini güncelleyebilirler. Ama deneme aşamasında bir sürüm olduğu için dikkatli olmak gerekebilir.

Halen geliştirilmesi devam eden deneme sürümünün adı '''lenny''''dir.

===Kararlı===
Deneme sürecini bitirmiş kararlı olan sürümlerdir. Birkaç yılda bir yeni sürüm yapılmaktadır. Bugüne kadar sunulmuş '''Debian''' sürümleri şunlardır:

* 4.0 - etch   8 Nisan 2007
* 3.1 - sarge  6 Haziran 2005
* 3.0 - woody  19 Temmuz 2002
* 2.2 - potato 14 Ağustos 2000
* 2.1 - slink  5 Haziran 1997
* 2.0 - hamm   12 Aralık 1996
* 1.3 - bo     5 Haziran 1997
* 1.2 - rex    12 Aralık 1996
* 1.1 - buzz   17 Haziran 1996

'''1.0''' sürümü asla yayınlanmadı. Nedeni ise Infomagic adında bir [[Debian İndir|CD]] dağıtıcısının Debian'ın geliştirme sürümlerinden birisini 1.0 olarak etiketleyip piyasaya sürmesidir. Karışıklık çıkmaması için ilk kararlı dağıtım 1.1 olarak numaralandırıldı.

== Debian Projesi öncüleri ==
Debian projesi aşağıdaki öncülere sahiptir.

* 1. Ian Murdock (Ağustos 1993 – Mart 1996), Debian Projesi'nin kurucusu
* 2. Bruce Perens (Nisan 1996 – Aralık 1997)
* 3. Ian Jackson (Ocak 1998 – Aralık 1998)
* 4. Wichert Akkerman (Ocak 1999 – Mart 2001)
* 5. Ben Collins (Nisan 2001 – Nisan 2002)
* 6. Bdale Garbee (Nisan 2002 – Nisan 2003)
* 7. Martin Michlmayr (Mart 2003 – Mart 2005)
* 8. Branden Robinson (Nisan 2005 – Nisan 2006)
* 9. Anthony Towns (Nisan 2006 – Nisan 2007)
* 10. Sam Hocevar (Nisan 2007 – Nisan 2008)
* 11. Steve McIntyre (Nisan 2008 - Nisan 2009)
==Dış bağlantılar==

* [http://www.debian.org/ Resmi Web Sitesi]
* [http://www.debian.org/devel/debian-installer/ Debian Kurulum uygulaması]
* [http://lists.debian.org/debian-user-turkish/ Debian Türk kullanıcıları e-posta listesi]
* [http://l10n-turkish.alioth.debian.org/ Debian Türkçe yerelleştirme projesi]
* [http://planet.debian.net/ Planet Debian (İngilizce)]
* [http://www.debianturkiye.org/forum Debian Türk kullanıcıları forumu]
* [http://www.debianplanet.org/ Debian Planet (İngilizce)]
* [http://www.ianmurdock.com/ Ian Murdock'ın Günlüğü (İngilizce)]
* [http://www.apt-get.org/ Resmi olmayan paket arşivlerinde arama]
* [http://distrowatch.com/table.php?distribution=debian/ DistroWatch.Com'daki Debian künyesi]

Kaynak
http://tr.wikipedia.org

--[[Kullanıcı:Proton|Proton]] 12:12, 29 Mayıs 2008 (UTC)