Sık Sorulan Sorular sayfasının kaynağını görüntüle

NOT: Bu çevirinin İngilizce orijinaline http://wooledge.org/~greg/sidfaq.html adresinden ulaşabilirsiniz. 


== Debian Sid: Sıkça Sorulan Sorular ==
Pek çok insan Debian'ın kararlı sürümünün "çok eski" olduğu kanısına kapılarak hayal kırıklığı yaşıyor. Bu durum kimi zaman bu insanların, en son kernellerden birine ihtiyaç duyan yepyeni bir donanım satın almış olmalarından, kimi zaman da eğer falanca paketin "en yeni versiyonunu" kullanmıyorlarsa bir anlamda kendilerini eksik hissetmelerine yol açacak kadar beyinlerinin yıkanmış olmasından kaynaklanıyor. Bu sebeplerden bu insanlar kararsız (Sid) sürümü kullanmaya başlıyorlar.<br>

Ondan sonra da sistemleri bozulunca #debian kanalına geliyorlar.<br>
Ondan sonra da bizim kendilerine neden bu kadar kötü davrandığımızı anlayamıyorlar.<br>

Bu belgenin amacı neyi yanlış yaptığınızı, veya neden azarlandığınızı ve neyi farklı bir şekilde yapmanız gerektiğini açıklamaktır. 

Bu SSS bilhassa Slashdot okuyucularına yöneliktir. Eğer bu gruba dahil olup olmadığınızı bilmiyorsanız, bu gruba dahilsinizdir... 

Sid kullanırken kendilerini bekleyen bir tuzak olup olmadığını merak eden kullanıcıların #debian kanalının /topic başlığını kontrol etmelerini ve [http://wiki.debian.org/StatusOfUnstable Kararsız Sürümün Son Durumu] adlı sayfayı incelemelerini tavsiye ederiz. 
Son olarak, bu belgenin ne genel bir Debian SSS'si ne de #debian kanalına ait bir SSS olduğunu aklınızdan çıkarmayınız. Debian'a ilişkin açıklayıcı bir belge için [http://www.debian.org/ debian.org] sitesini ziyaret edin. #debian [http://freenode.net/ Freenode] kanalına ait SSS için ise [http://wiki.debian.org/DebianIRC Debian Viki]'sini inceleyin.

=== Sid nedir? ===
Sid Debian'ın kararsız dalıdır. Debian'ın bütün dalları ve sürümlerine "Toy Story" filminden alınan "kod adları" verilmektedir. Mesela, Debian 3.0'ın kod adı "woody"dir. Sid, filmde bütün oyuncakları kıran çocuğun adıdır. Bazıları "Sid"in açılımının "Still in Development" [Halen Geliştirme Aşamasında] olduğunu söylerler. Bu yakıştırma hoş olmakla birlikte yanlıştır.

=== Kararsız sürüm nedir? === 
Kararsız sürüm, paketlerin, geliştirici tarafından yüklendikten ve FTP yöneticisince yayınlanmak üzere alındıktan hemen sonra gittikleri yerdir. Eğer kararsız bir paket kullanıyorsanız, emin olabileceğiniz tek şey, bu paketin geliştiricinin sisteminde derlendiği gerçeğidir. Bu paketler [http://bugs.debian.org/155873 korkunç hatalar] içerebilir.
Paketler belli ölçütleri karşıladıkları zaman otomatik olarak kararsız daldan "test" dalına aktarılır. Test sürümü hakkında bilgi için [http://lists.debian.org/debian-devel-announce-0012/msg00011.html Test Sürümü Duyuruları]'na bakın.<br>
<br>
Daha geniş bilgi için bkz. [http://www.debian.org/releases/ Debian Sürümleri] sayfası.

=== Sid'i nasıl kurarım? ===
Bunun en basit cevabı şudur: Kuramazsınız. Sid'e ancak kararlı sürümden veya test sürümünden yükseltme yoluyla ulaşabilirsiniz. Bu işlem /etc/apt/sources.list dosyası düzenlenerek ve kararlı depolar kararsız depolarla değiştirilerek yapılır.
Ortalıkta birtakım resmi olmayan "sid ISO görüntüleri" gezmektedir. Bunlar tehlikeli, gayri resmi ve eskidir (Sid'in tanımı gereği!). Bunlardan uzak durun.
Eğer test dalından internetli kurulum yapıyorsanız test paketleri yerine sid paketlerini kurmak da mümkün olabilir. Bu işlem desteklenmese de, eğer isterseniz denemekte serbestsiniz. Ne de olsa bilgisayar sizin bilgisayarınız. Ama eğer bozulursa ağlamayın...

=== Sid'de falanca paket bulunur mu? ===
Bunu bize sormayın. Bizdeki kaynakların aynısı sizde de var! İşte bunlardan bazıları:<br>
<li>KDE paketleri için #debian-kde kanalına gidin.
<li>[http://packages.debian.org/ packages.debian.org]'da bütün dallardaki bütün paketlere ait sürüm numaraları bulunmaktadır.
<li>Kendi Debian sisteminizdeki apt-cache search ve apt-cache show komutları size kullandığınız kaynaklardan hangi paketleri indirebileceğinizi söyleyecektir. <li>#debian kanalındaki robotlardan (apt veya dpkg'den hangisi mevcutsa) paket bilgileri sorgulanabilir. Örneğin Sid'deki libc6 paketinin sürüm bilgileri için /msg apt info libc6 sid yazabilirsiniz.<br>
<br>
Eğer #debian kanalına gelip Sid'de herhangi bir paketin olup olmadığını sorarsanız (KDE sürüm 3.2.b veya GNOME 2.5 veya zımbırtı sürüm 42 gibi...) cevabı bilemeyiz! Sizin için kontrol edip size söylememiz gerekir. Bu sizin açınızdan tembellik işaretidir. Gidip kendiniz kontrol edin.

=== Falanca paket bozuk mu? ===
Tekrar ediyoruz: Biz nerden bilelim? Eğer paket sizde çalışmıyorsa, muhtemelen bozuktur. Ama bu problem falanca paketin kullanıcıları arasında yaygın da olabilir, sırf sizin sisteminize özgü bir sorun da olabilir. [http://bugs.debian.org/ Hata Takip Sistemi] ne güne duruyor... (Buna kısaca HTS de denir). 

Sid'deki bir paket hakkında yardım istemeden önce HTS'yi kontrol edin. Eğer hata orada bildirilmemişse ve pakette gerçekten bir sorun olduğunu düşünüyorsanız, kendiniz de bir hata raporu bildirebilirsiniz. (Bu işlemi reportbug paketi yardımıyla yapabilirsiniz.)

Eğer sorununuz HTS'de yoksa, ama sorunun gerçekten bir paket hatası veya sizden kaynaklanan bir hata olup olmadığından tam olarak emin değilseniz tabii ki yardım isteyebilirsiniz. Yardım isterken ayrıntı verin: Hangi Debian sürümünü kullandığınızı, falanca paketin hangi sürümünü kullandığınızı, ne yaptığınızı (veya yapmaya çalıştığınızı) ve aldığınız hata mesajını belirtin. [http://wiki.debian.org/StatusOfUnstable Kararsız Sürümün Son Hali] başlıklı sayfada da durumunuzla ilgili bilgiler bulunabilir. Sorunları bildirmeden önce mutlaka orayı da kontrol etmelisiniz. 

Sid'deki bir paketle ilgili yardım istemeden önce ödevinizi yapmamanız, tembel olduğunuzu gösterir. Debian'ı ciddiye aldığınızı göstermediğiniz sürece biz de sizi ciddiye almayacağız... 

=== Falanca paketin hangi sürümünü kullandığımı nasıl anlarım? ===
Eğer Debian paket yönetim araçlarını nasıl kullanacağınızı bilmiyorsanız Sid'i kullanmamalısınız! Cidden. Muhtemelen bizden azar işitmiş olmanızın bir sebebi de budur. 
sgeigerbot henüz Sid'i kullanmayacak kadar akıllı olanlarınız için gayet faydalı bir [http://sgeiger.mine.nu/docs/pkgmgmt.html paket yönetim kılavuzu]'na sahiptir. Daha fazla bilgi için man sayfalarına bakın (man dpkg, man apt-get, man apt-cache, vb.)

=== Falanca paketin filanca sürümü ne zaman Sid'e alınacak? ===
Hazır olduğunda.

=== Ama falanca paketin filanca sürümüne benim hemen şimdi ihtiyacım var! ===
O halde gidin kendiniz paketleyin. Ayrıntılar için [http://www.debian.org/devel/ Geliştiriciler Köşesi]'ne başvurabilirsiniz. 

=== Sid paketlerini kararlı sürümde kullanabilir miyim? ===
Hayır. Denemeye bile kalkışmayın. Bizi dinlemeyip denerseniz, siz orada parçaları toparlamaya çalışırken biz de burada sizinle dalgamızı geçeriz. 

=== Sid paketlerini test sürümünde kullanabilir miyim? ===
Ancak ve ancak bağımlılıkları kurmuşsanız... libc veya perl gibi önemli bir paketteki RC (yayınlanmayı etkileyecek kadar kritik) hataların bir dolu şeyi etkilediği durumlar hariç, genel olarak Sid ve Test sürümleri birbirlerine yakındır. Dolayısıyla testing sürümündeki ikili paketlerin çalışma şansı hayli yüksektir... Ama yine de bunu kendiniz kontrol edeceksiniz.<br>
<br>
Eğer kütüphane bağımlılıkları sağlanmamışsa paketi yeniden derlemeniz gerekecektir. 

=== Sid'deki bir paketi test sürümünde veya kararlı sürümde nasıl yeniden derlerim? ===
Debian kaynak (source) dosyasını kurun (ve geliştirme araçlarını, özellikle de debhelper'i) ve paketi inşa edin. Adım adım şunları yapın:<br>

1.sources.list dosyanıza Sid için bir deb-src satırı ekleyin.<br>
2.apt-get update<br>
3.apt-get build-dep paket adı<br>
4.apt-get -b source paket adı<br>
5.oluşan deb'ler mevcut dizine atılacaktır.<br>
<br>
Eğer çalışmazsa başınızın çaresine bakın... <br>

=== Zaten yeniden derlenmiş paketler yok mu...? ===
Belki vardır. Öncelikle [http://backports.org/ backports.org]'u ve [http://www.apt-get.org/ apt-get.org]'u ziyaret ederek sizden önce başka birinin bir paketi yeniden derleyip derlemediğini kontrol edin. 

=== Sunucumda Sid kullanayım mı? ===
Delirdiniz mi siz? Hayır!

=== Masaüstümde Sid kullanayım mı? ===
Bozulmuş bir Debian sisteminin üstesinden gelebileceğinizi düşünüyorsanız neden olmasın... libpam0g bozulup sisteme bütün girişleri engellerse ne yapacağınızı biliyor musunuz? Eğer grep bozulup bilgisayarın açılışta donup kalmasına neden olursa ne yapacağınızı biliyor musunuz? Bu tür şeyler daha önce oldu. Bundan sonra da olacaktır.<br>
<br>
Eğer bu türden utanç verici hatalardan kaçınmak istiyorsanız Sid yerine test sürümünü kullanın.

=== Sid'de güvenlik güncellemeleri bulunur mu?===
Sid ile kararlı sürümün güvenlik politikası aynı değildir. Eğer bir paketin geliştiricisi bir güvenlik açığını kapatır ve paketi sunucuya yüklerse, bu paket normal yollardan Sid'e alınacaktır. Eğer geliştirici böyle bir şey yapmazsa güvenlik güncellemesi de olmayacaktır. Güvenlik ekibi sadece kararlı sürümle ilgilenir (bir de belki test sürümüyle... Bu konuda tartışmalar sürmektedir).<br>
<br>
Sid kullanıcılarının, (ne Sid'i, bütün Debian kullanıcılarının!) [http://lists.debian.org/debian-security-announce/ Debian güvenlik duyuruları] posta listesine üye olması şiddetle tavsiye edilmektedir... 

Bu arada hazır gelmişken [http://lists.debian.org/debian-devel-announce/ Debian geliştirme duyuruları] listesine de üye olun. 

=== Sid ne zaman yayınlanacak? ===
Hiçbir zaman. Sid daima kararsız dal olarak kalacaktır. Test sürümü yayınlandığında yeni bir test sürümü oluşturulacak (farklı bir kod adı ile) ve paketler şimdi olduğu gibi Sid'den test deposuna akmaya devam edecektir.